Human-Etisk Forbund

Human, tyder menneske. Og dette er grunnlaget for Human-Etisk Forbund. Humanistane fokuserer på livet her og no, tankane på menneskelivet, utan at dei trur på nokon gud.
    

• Human-Etisk Forbund er internasjonalt og samarbeider med humanistar over heile verda. Forbundet vart stifta i Amsterdam i 1952.
• Målet deira er å at alle skal få leve verdige liv.
• HAMU er ein kjelde til fobundet sitt arbeid og er ein hjelpeorganisasjon. Dei har fleire prosjekt i bl.a. India og Nepal, der dei hjelp menneske som vert behandla stygt eller slit med undertrykking. Særleg hjelp får kvinner og barn.
• Menneskerettane er også ein viktig del av Human-Etisk Forbund sitt arbeid.
• I Noreg vart Human-Etisk Forbund stifta i Oslo i 1956 og idag har dei over 79 000 medlemmar.

                                                   

• Etikk, er òg viktig for humanistane. Korleis menneske skal leve og oppføre, tenkjer dei mykje på. Den gylne regelen, er svært sentral, men dei kallar det gjensidigheitsprinsippet. "Det du vil at andre skal gjere mot deg, skal du og gjere mot dei."
• Mennekse skal ta ansvar og stå for moralske avgjerder. Dei skal vere glade og spre glede i forhold til andre menneske og mot naturen.

                                             

                                                Etikk handlar om likevekt                                                   

• Humanetikarane/humanistane har ikkje kyrkjer, men forsamlingshus. Det er ofte rådhus, kulturhus, eller andre plassar som høver til seremoniane.
• I staden for vår dåp, held dei namnefest for små barn.
• Vi har kristeleg konfirmasjon, medan dei har ein borgarleg. Der har dei lagt vekt på ei humanetisk undervising, med tanke på gjensidigheit, ansvar og respekt.
• Human-Etisk Forbund arrangerer også bryllup og begravelsar.

Her er to jenter som har hatt borgarleg konfirmasjon

                                     

• Human-Etisk Forbund ser på mann og kvinne som likestilte på alle plan. Dei meinar òg at sambuarskap og ekteskap er likerverdige og at menneska individuelt må finne ut korleis dei samlivet skal fungere.
• Barn ser dei på positivt og synest det er viktig at dei får ein trygg og god oppvekt og lever i eit bra miljø.
• Ein del av barnas "oppdragelse" er å fortelje dei om konsekvensar av ting dei gjer i staden for å tordne fram med "rett og gale."

                                                        
Kjelder: Under same himmel 3

Bilde 1.
Bilde 2.
Bilde 3.
Bilde 4.
Bilde 5.

                                

Samanlikning av kunst i dei forskjellige religionane

Kristendommen: kunsten kan variere, nokre kyrkjer er rikt utsmykka, medan andre deriomot ikkje har så mykje. Kristne tenkjer at berre det beste er godt nok i Guds hus. Store vakre kyrkjer, skal symbolisere det mektige og guddommelege. Derimot dei meir enkle kyrkjene har ein tanke med å formidle eller vise Jesus sitt enkle liv på jorda. 

''Typisk altertavle''
i norsk kyrkje

Islam: Som eg nemde i forrige innlegg, har Islam berre èin Gud. Kunsten innanfor denne religionen er nettopp for å heidre og prise Allah. Men muslimane har forbod mot å lage bileter av Gud og levande vesen fordi dei er redde for at bildene skal verte ein gjenstand for dyrkelse. 

  

Eit eksemplar av islamsk kunst.

Hinduismen: i hinduistisk kunst er det ofte gudane som er avbilda. Hinduane vil framheve gudane sin åndelige tilværelse. Du ser sjeldan at det er bilete av situasjonar eller spesielle hendingar i hindustisk tru, derfor vert kunsten ofte oppfatta som symbolsk.

  

Bilete av Shiva & Parvati

Buddhismen:  har mange kunstneriske tradisjonar og det er ingen reglar for kunsten i buddhismen. Buddah med sitt liv er ei stor inspirasjonskjelde og ein finn mange bilete og måleri av nettopp dette.

"Buddha under Bohidtreet"

Jødedommen: lærer at ei ikkje skal lage bilete, statuar, eller andre formar for kunst av Gud. Kunsten har teke andre retningar, som gjennom kalligrafi, ornametikk og utsmykking.

Kalligrafi: er ein form for skrivekunst. Poenget er å utrykke det vakre budskapet gjennom ein skjønn skrift.

                    

Ornamentikk og utsmykking: er også ein del av den jødiske kunsten. Når ein jøde les Toraen, brukast ein skrivepinne (kalla 'yad'), har ofte ornament i sølv, og Torarullane har eit vakkert klede/stoff over seg. I synagogane er det ofte fint utsmykka, spesielt moderne synagogar. Dei har glasmåling i vindauga. Andre symbol som davidstjerna og steintavlene, er eksemplar av jødisk kunst.

      

*********************************************************************************

Kjelder, tekst:

• wikipedia.org
• snl.no
• Under same himmel 3

Kjelder, bilete:

Bilde 1.

Bilde 2.

Bilde 3.

Bilde 4.

Bilde 5.

Bilde 6.

Sentrale religionane

Religionane har noko dei meinar er veldig viktig som utrykk i tankane og trua deira. Det sentrale i kristendommen er: Jesus. Han er guds einaste son og den som frelsar verda. Å leve i felleskap med jesus er det vikitigaste i Kristendommen.

 I jødedommen så er det viktigaste Torraen det handler om å holde boka Toraen og leve etter Toraen.

Hinduismen er ein religion med svært mangen ulike gudar. Eitt av kjenneteikna er tilbedinga av mange ulike gudar.

I Buddhismen er å følge buddhas lære for å nå oppvaking, nirvana.

Humanetikarane meiner at livet her på jorda er det viktigaste for menneska. Dei meiner og at dei ikkje vite noko om livet etter døden.



Jesus

Kjelder :
http://www.google.no/imgres?um=1&hl=no&sa=N&biw=1024&bih=677&tbm=isch&tbnid=EFcYxS0FOoQeEM:&imgrefurl=http://www.turnbacktogod.com/jesus-christ-wallpaper-sized-images-pic-set-01/&docid=7zSHw7b-dfaq_M&imgurl=http://www.turnbacktogod.com/wp-content/uploads/2008/06/jesus-christ-0107.jpg&w=1662&h=2200&ei=NkJjT_PnNPD14QTb1LyACA&zoom=1&iact=hc&vpx=371&vpy=307&dur=813&hovh=258&hovw=195&tx=86&ty=141&sig=107414528891822116286&page=1&tbnh=136&tbnw=123&start=0&ndsp=20&ved=1t:429,r:9,s:0


Teksten er henta fra RLE boka.

Heilage bøkene

Bibelen med det gamle testamentet og det nye testamentet er den heilage boka i kristendommen. Det gamle testamentet har dei samme tekstane og skriftene som u Jødedommen. I jødedommen er den heilage boka Tanach. selvom tekstane er dei samme så blir dei tolka ulikt og brukt svært i ulikt. Tanach er den heilage boka til jødane. Tanach er tre tekstsamlingar: Tanach, Profetane og skriftene. Toraen er namnet på dei fem mosebøkene. Koranen er den heilage boka i Islam. Tekstane i Koranen innheld lovprisiningar av den eine gud,reglar om korleis meneska skal være mot kvarande og jurdiske lover, rituelle reglar om korte fortjelljingar. Det gikk litt tid før koranen ble skrevet om på andre språk. I hinduismen er det mest heilage tekster. I hinduismen består av mangen ulike rettingar. Dei openberra tekstane er kalla Veda og er heilage tekstar for alle hovudrettingar.



Bibelen



Tanach

Kjelder:
Bilder:
http://www.google.no/imgres?um=1&hl=no&sa=N&biw=1024&bih=677&tbm=isch&tbnid=6OILpepsv-e3zM:&imgrefurl=http://www.bibel.no/nb-no/Hovedmeny/Nettbokhandel/Bibler/Mellomstor/Skinn/Mellomstor-bibel-i-svart-skinn-1.aspx&docid=c9zf9E9iiixoZM&imgurl=http://www.bibel.no/~/media/Nettbokhandel%252520med%252520ny%252520struktur/Bibler/Bibel-Mellomstor/9788254103265.ashx%253Fmw%253D600%2526mh%253D630&w=468&h=630&ei=uDxjT5iLAub24QSzhMSeCA&zoom=1&iact=rc&dur=437&sig=107414528891822116286&page=1&tbnh=143&tbnw=107&start=0&ndsp=15&ved=1t:429,r:13,s:0&tx=34&ty=67

http://www.google.no/imgres?um=1&hl=no&sa=N&biw=1024&bih=677&tbm=isch&tbnid=Jkft02DEIlGIAM:&imgrefurl=http://www.judaisminrussian.com/books/default.php/

Teksten fann eg i Rle boka: Under same Himmel 3

Heilage stadar og hus i religionane

- Alle dei fem verds religionane har heilage hus og heilage stader. Eg skal no samanlikne alle dei fem verdsreligionane.


Heilage stader og hus i kristendommen er kyrkja. I kyrkja blir det arrangert preiker nesten kvar søndag. Kyrkja kan bli bygd i ulike fasongar, men i alle kyrkjer er forma som eit kross. Livet startar med at ein blir døypt i Guds hus, kan bli vigsla og at ein avsluttar livet sitt i kyrkja. Andre heilage stader er Israel, som blir kalla "Det heilage landet".

                                Dette er uggdal kyrkje i Tysnes kommune. Det heilage huset i kristendommen.


Heilage stader i jødedommen er synagogen. I synagogen er det gudstenester , som blir gjennomført viss det er meir enn ti vaksne jødiske menn er tilstade. Synagogen er ein samlingsplass for alle jødane.

    I Kaunas i Litauens nest største by. Som du ser er det utskore ei davidstjerne på framsida.  


I islam er den heilage staden moskeen. I moskeen samlar muslimar seg til dei fem daglege bønnene, til fredagsbønna og feiring av høgtider. I moskeen er det fint pynta. Kvinnene har eigne bønnerom. Før ein går inn i moskeen må dei take av seg skorne. Og den heilage byen Mekka som dei ber dei fem bønene mot.

                                          Grand Mosque ligg i Dubai, og er eit av dei mest kjende turistatraksjonane i landet. Her ligg en av dei største moskeen i verda og rommar nesten 1500 mennekse.


I buddhismen er det Bodha Gaya, der som Buddha blei opplyst. Sarnath, kor han holdt si fyrste tale. Kushinagara, kor han døydde. Heillage fjell og stader i naturen.

                                           Dette er frå Kushingara, kor Buddha døydde


I hinduismen heilage stader elva ganges. Her vaskar dei kleda sine. Det blir arrangert hindufestivalar. Det er ein samlingsplass for dei som er i hinduismen.

                                                                   Frå elva Ganges.


  


Kjelder: http://www.religion.dk/artikel/319612:Tvaerreligioest-set--Verdensreligionernes-helligste-steder,
http://isammeverden.cappelendamm.no/c18004/sammendrag/vis.html?tid=22178, https://www.tysnes.kommune.no/?PageID=118, http://tms.lernnetz.de/religion08-01.html, http://www.dubaiguide.no/Attraksjoner.htm, http://www.katsuyoshi.org/blog/?p=359, http://hf.avisweb.no/mittlag/?param=19%2Fartikkel%2Fvis%2F591#container, http://www.antisemittisme.no/?tag=ariel-sharon, 

Ein del om religionen Islam...

Islam blei til på 600-talet i Midtausten, nærare bestemt på den Arabiske halvøya. I dag er religionen spreidd over heile verda og er den nest største verdsreligionen. Indonesia, Pakistan og India er dei landa i verda med flest muslimske innbyggarar.
      Islam lærer at det berre er èin Gud, det er den viktigaste bodskapen i Islam. Dette kallast eit monoteistisk gudssyn, som betyr at dei trur på og tilbèr berre èin Gud. Det arabiske ordet for gud er Allah. Men i Islam reknar ein med 99 namn for Gud. Dette er namn som viser og framhevar ulike sider og eigenskapar ved Allah. Namnet "Islam" tyder underkasting eller overgiving. Det betyr å overgi seg til Guds vilje. Det kan også bety fred, og når menneska overgir seg til Gud, vil det bli fred. Dei meinar at både Jødedommen, Kristendommen og Islam har den same Guden.
      Koranen er den heilage boka i Islam. Den inneheld openberringane som Muhammed mottok frå år 610 til han døydde i år 632. Koranen er delt opp i 114 kapittel som dei kallar surer. Surene er ordna slik at dei lengste står først og dei kortaste til slutt. Med unntak av den fyrste, som er ei sentral muslims bøn. Koranen avviser Kristendommen sitt syn på Jesus, som guds son, og førestellingane om at det finst fleire gudar. Du kan òg lese om rettar og etikk i Koranen. Muslimane seier at dei enno trur på at den opprinneleg koranen som Muhammed fekk frå gud, eksiterar ein stad. Koranen er ein kopi frå ei skrift som finst i himmelen. Det er berre denne dei ser på som ein "skikkeleg" Koran. Alle andre utgåver og oversettelsar er tolkingar av den heilage Koranen.

Bilete av ei utgåve av Koranen

      Profetane var menneske som forkynte guds ord og kom med hans bodskap. Dei fem største profetane, eller sendebud som dei også vart kalla, var Abraham, Moses, David, Jesus og Muhammed. Muslimane seier at det ikkje vil komme nokon etter han og ser på han som den levande koranen.
       Fem gongar i døgnet skal muslimane be ei fast rituell bønn (Salah). Bønnene er vitkige og dei må sørge for å gjere det til dei faste tidene i døgnet. Tidsunkta varierer i forhold til korleis sola bevegar seg på himmelen. Dei som kan, ber i ein moskè, men det er ikkje nødvendig. Bønna kan også utførast heime, på arbeidsplasen og andre stader. Men ein kan ikkje be rituelt på ureine stader, som eit toalett. For at bønna kan reknast som korrekt, må ein ha vaska seg på ein bestemt måte (wudu) og kleda må vere reine (tahir). Det er veldig viktig at ein vender seg mot byen Mekka! Menn må dekke kroppen frå livet til knea og kvinnene må dekke heile kroppen untatt ansiktet, hendene og føtene.
             
       På dommedag blæs engelen Israfil i basunen og vekkjer alle dei døde opp frå gravene sine. Dei som fortener det vil få komme til paradiset, medan dei andre vil bli straffa med helvetet. Difor må menneska gjere gode gjerningar i livet på jorda, då vil det vere enklare å få sleppe inn i paradiset.

*

      

Litt om Jødedommen

I dette innlegget skal eg skrive om kva synet på Gud og menneskesynet er i jødedommen.

I jødedommen finst det berre ein Gud, og Gud er èin. Jødedommen si truvedkjenning viser dette: "Høyr Israel, Herren vår Gud, Herren er èin." Gud er skaparen av himmelen og på jorda, og er evig. Ingen har sett Gud. Gud viser om eit menneske har gjort noko bra, så lønner han dei. Dette er for å unngå at dei gjer handlingar som er gale mot Gud og menneske. Folket kan vende seg direkte til han. Dei gjer dette gjennom personlege bønner. At mennesket er skapt i Guds bilete, er at mennesket er utstyrt som er betre enn ved dyra, det skiljer mellom dyr og mennesket. Gud og menneske er like mykje verde. Jødane tok imot toraen, og då forplikta dei seg å leve etter dei reglane som står der. I gjenngjeld lova Gud landet Israel.

                             (kjelde: http://alnakka.net/w/index.php?title=Rekonstruksjonistisk_j%C3%B8dedom)
                                                 
Mennesket har likskapar med Gud, og kan skilje mellom kva som er rett og gale. Jødedommen lærar at mennesket og verda i utgangspunktet er gode. Skapingsoga: "Og Gud skoda alt det han hadde gjort, og sjå, det var overlag godt." (1 Mos. 1.31.) Mennesket var fødd utan synd og alle mennesker er like mykje verd. Kroppen har ein kropp og ei sjel. Kroppen er frå jorda, medan sjela er frå himmelen. Mennesket har anlegg for og gjere både godt og vondt. Det gode kan samanliknast med samitet. Samvitet er det som seier ifrå når ein er i ferd med og gjere noko gale. Det vonde kan knyttast til egoisme. Egoisme er ikkje dårleg, men viss det går utover andre eller Gud er det gale. Synd i Jødedommen handlar om at ein går i mot Gud, og ikkje oppfyller dei pliktene jødane har ovanfor medmenneske og Gud. Som tidlegare nemt: alle har ei sjel, og vi kan velje mellom det vonde og det gode. Kvart enkelt menneske står bak handlingane sine, og ein kan ikkje skulde på andre viss ein har gjort noko gale. Jødedommen lærer også at ikkje noko menneske berre kan gjere gode handlingar. Verda blei skapt for menneska, men vi må og take vare på skaparverket.
"Du skal ikkje gjere mot din neste det du ikkje vil at nokon skal gjere mot deg." Dette er den viktigaste etiketten i Jødedommen. Etikett er læra mellom rett og gale. Jødedommen lærar at kvinner og menn er like mykje verde, med med ulike religiøse plikter. Mannen sine plikter er knytte til faste tider, og det religiøse livet utanfor heimen. Kvinnene har ansvar for det religiøse livet i heimen. Innanfor ortodoks jødedom kan ikkje kvinner bli rabbinar. Ein rabbinar er ein religiøs leiar som er utdanna i den jødiske forsamlinga. Innanfor andre retningar kan kvinner bli rabbinarar.

                                         Den 4.november.2011, vart ei kvinne i Tyskland via til rabbinar. Dette har ikkje skjedd sidan den andre verdskrigen.        (kjelde: http://www.vg.no/nyheter/utenriks/artikkel.php?artid=10034608)       


Kjelde:
Tekst - Under Same Himmel 3